Cách điều trị loãng xương ở phụ nữ | Phòng ngay trước khi quá muộn!

Bước vào tuổi tiền mã kinh và mãn kinh, người phụ nữ thường gặp nguy cơ gãy xương do loãng xương. Đây là một bệnh lý diễn tiến âm thầm, không tạo cảm giác bệnh.

Do đó, một cái khuỵu gối, một cái chông tay, một va chạm nhỏ… đôi khi dù diễn ra rất nhẹ nhàng nhưng lại gây hậu quả nghiêm trọng như gãy xương đùi, bể xương hông, chấn thương cổ tay, cột sống… Vậy, người phụ nữ giai đoạn này cần phải làm gì để ngăn ngừa loãng xương?

Cấu thành của xương nhờ canxi

Xương được tạo thành và phát triển chủ yếu nhờ khoáng chất canxi. Hàng ngày, cơ thể tiếp nhận caxi từ các loại thực phẩm khác nhau: trứng, sữa, hải sản, rau lá màu xanh đậm… mà chúng ta ăn vào. Tuy nhiên, cơ thể hấp thu một lượng canxi chỉ bằng 10% lượng canxi đưa vào cơ thể. Trong khi đó, lượng canxi mất qua nước tiểu và da trung bình khoảng 20mg/ngày ở người bình thường, và số lượng này sẽ cao hơn ở người hoạt động mạnh như chơi thể thao chuyên nghiệp. Hơn nữa, một trong những nhiệm vụ của xương là dự trữ canxi cho cơ thể. Khi có hiện tượng số lượng canxi hấp thu vào cơ thể thấp hơn lượng canxi mất đi thì xương sẽ bị phá hủy để nhả canxi ra ngoài. Như vậy việc cung cấp đầy đủ canxi cần thiết cho cơ thể sẽ giúp cho xương phát triển chắc chắn trong giai đoạn tăng trưởng cơ thể, giảm mất xương trong giai đoạn nửa sau của cuộc đời và giảm nguy cơ gãy xương do loãng xương.

Các nguồn bổ xung canxi cho xương

Canxi được bổ xung từ nhiều nguồn: Thức ăn, thức uống hoặc dưới dạng thuốc bổ sung canxi, trong đó, dạng canxi nhai hoặc tan trong nước là những dạng thuốc có khả năng hấp thu vào cơ thể tốt nhất.

Khi sử dụng thuốc, nên bổ sung từ từ, sau đó sẽ tăng dần hàm lượng cho đến khi đạt được đủ nhu cầu bổ sung. Bình thường, nhu cầu canxi cần cho cơ thể là từ 600 mg – 1200 mg mỗi ngày, tùy theo từng độ tuổi. Ngoài ra, để cơ thể hấp thu tối đa lượng canxi, nên dùng thuốc cùng với thức ăn. Tuy nhiên, khi sử dụng những dạng bổ sung canxi, nên biết đến một số thuốc có thể gây tương tác với canxi bao gồm: Dioxin, Fluoroquinolones, Levothy-roxine, các kháng sinh họ Tetracycline, thuốc chống co giật, thuốc lợi tiểu, các glucocorticiodes, những thuốc kháng acid dịch vị chứa aluminum hay magnesium… Bên cạnh vấn đề bổ sung canxi, để đề phòng loãng xương, còn có ba yếu tố quan trọng góp phần vào việc gia tăng sức khỏe của hệ xương:

• Vitamin D
• Protein
• Luyện tập thân thể

Vitamin D có vai trò quan trọng trong quá trình hấp thu canxi, vì nếu không có đủ vitamin D cần thiết thì dù có bổ xung đầy đủ canxi, cơ thể cũng không thể nào hấp thu đủ canxi cho quá trình bồi bổ hệ xương. Tự như vitamin D, protein cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hấp thu canxi, vì nếu không giải quyết được vấn đề dinh dưỡng thật tốt thì cũng không thể nào điều trị được bệnh loãng xương với kết quả cao nhất. Ngoài ra, luyện tập thân thể thường xuyên là phương pháp giúp hệ xương giữ được độ mềm dẻo.

Cách phòng tránh loãng xương ở phụ nữ và trẻ em

Nên chọn những thực phẩm giàu canxi. Nếu bạn không hành kinh 3 tháng liên tiếp mà không do mang thai thì phải đi khám bác sĩ ngay. Rất có thể bạn có quá ít oestrogen – hormon bảo vệ xương.

Từ tuổi 30, khối lượng xương ở phụ nữ bắt đầu giảm dần. Vì vậy, để đề phòng loãng xương tuổi trung niên, chị em cần tạo lập những thói quen khỏe mạnh giúp xây dựng và củng cố xương ngay từ thời thiếu nữ. Sau đây là các lời khuyên để phòng loãng xương ở phụ nữ trẻ

Hấp thụ đủ canxi khi còn trẻ

Bạn cần ít nhất 1200mg khoáng chất này mỗi ngày. Các chuyên gia cho rằng nhiều phụ nữ hấp thụ chưa đủ một nửa lượng canxi trên. Canxi có nhiều trong sữa chua ít béo (448mg mỗi cốc), sữa không kem (352 mg mỗi cốc) và nước cam pha canxi (350mg mỗi cốc).

Nếu bạn thấy mình không hấp thụ đủ canxi, nên uống một viên bổ canxi, tốt nhất là chọn loại có thêm vitamin D, giúp tối đa hóa hấp thụ khoáng chất này. Thuốc bổ canxi có hai dạng: muối canxi (calcium citrate) và cacbonate canxi (calcium carbonate). Carbonate canxi hấp thụ tốt khi hàm lượng axit dạ dày cao, nên uống cùng với bữa ăn. Nên chia canxi làm hai lần uống mỗi ngày để tăng cường khả năng hấp thụ.

Cắt giảm caffeine giúp giữ hàm lượng canxi trong cơ thể

Caffeine có thể can thiệp vào sự hấp thụ canxi. Nên dùng tối đa 2-3 cốc trà cà phê, trà hay nước soda mỗi ngày. Với một cốc đồ uống soda chứa caffeine, cơ thể sẽ mất đi khoảng 4mg canxi. Để bổ sung lượng canxi mất đi này, nên cho vào cà phê một chút sữa không kem hoặc uống thêm chút nước quả sau khi uống trà hoặc soda.

Hạn chế muối tốt cho lượng canxi trong cơ thể

Thừa muối natri cũng gây ra mất xương. Cơ thể thải muối qua thận và mang theo cả canxi. Lượng muối tối đa bạn cần mỗi ngày là 2400 mg. Nên đọc kỹ nhãn hàng hóa để ước tính lượng muối. Ví dụ, một gói mì tôm chứa 800mg muối, bằng 1/3 yêu cầu hằng ngày.

Thực hiện các bài tập xây dựng xương

Bài tập xây dựng xương là những bài tập nhảy thăng người, ví dụ như nhảy dây, là môn thể dục có tác động lớn nhất với việc củng cố và xây dựng xương. Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ nhảy dây khoảng 300 lần mỗi tuần tăng được khối lượng xương hông khoảng 2,8%. Theo thạch sĩ Christine thuộc trung tâm nghiên cứu xương Đại học Oregion (Mỹ), việc nhảy lên hạ xuống gây sức ép với xương, khiến cơ thể thích ứng bằng cách bổ xung khối xương.

Những môn thể dục khác giúp xây dựng và củng cố xương bao gồm đẩy tạ và những hoạt động tác động đến cơ xương cao như chạy bộ, aerobic. Sức ép đặt lên cơ trong các môn thể dục này giúp củng cố và kích thích xương phát triển.

Hàm lượng protein hợp lý

Chế độ ăn uống quá nhiều hoặc ít protein đều có liên quan đến sự giảm hàm lượng xương. Bạn cần khoảng 50 gam protein mỗi ngày và  có thể hấp thụ đủ lượng protein đó với 0.1 kg cá biển, 2 cốc sữa chua ít béo và 1 quả trứng. Những nguồn thực phẩm giàu protein khác gồm thịt nạc, thì gà đã lọc da, đậu phụ  và sữa chua không kem.

Hạn chế vitamin A

Theo nghiên cứu gần đây của Đại học Boston (Anh), những phụ nữ hấp thụ hàm lượng vitamin A cao ở dạng retinol (2.000 mcg hoặc 6.600 UI mỗi ngày) có nguy cơ gãy xương hông do mất xương cao nhất. Ở hàm lượng cao, vitamin A có thể khiến quá trình mất xương xảy ra nhanh hơn quá trình tái sinh xương.

Nên đọc kỹ nhãn thực phẩm và thuốc bổ chứa vitamin A để tránh hấp thụ quá nhiều vitamin này. Bạn nên chọn viên vitamin tổng hợp mà ít nhất 20% hàm lượng vitamin A là từ beta- carotene, không gây hạ đến xương như retinol. Ngoài ra, bạn nên chọn loại vitamin tổng hợp chứa 2.500 IU vitamin A, không nên uống các loại chứa 5.000 IU vitamin này.

Ăn 5 bữa rau quả mỗi ngày.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy phụ nữ ăn 5 bữa rau quả mỗi ngày có độ dày xương cao hơn phụ nữ không ăn rau quả hoặc ít hơn. Rau quả giàu magie và kali, hai dưỡng chất có vai trò khá quan trọng trong việc bảo vệ xương.

Phòng loãng xương ở phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh

Trong một cuộc đời phụ nữ sẽ mất khoảng 35% xương đặc và khoảng 50% xương xốp, trong khi đó ở nam giới bị mất chất xương ít hơn chỉ vào khoảng 2/3. Đặc biệt giai đoạn mất xương nhanh phụ nữ thường xuất hiện sau khi mãn kinh.

Các dấu hiệu của bệnh loãng xương: ở người già nói chung và phụ nữ mãn kinh nói riên, triệu chứng của loãng xương thường biểu hiện:

– Đau chủ yếu là cột sống, loãng xương rất hiếm khi đau ở các chi thể, triệu chứng đau ở vùng cột sống lưng và thắt lưng thường xảy ra sau một đọng tác dồn nén cột sống đột ngột hoặc gắng sức nhẹ hay một cử động khác thường ở cột sống.

– Bệnh tiển triển âm thầm nhiều năm, dần dần dẫn đến cong vẹo cột sống, giảm chiều cao, xương giòn và dẫn tới gãy xương đặc biệt hay gặp gãy xương ở cổ xương đùi, cổ xương cánh tay, xương sườn, cột sống, xương chậu… Từ đó gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm do phải bất động nằm lâu.

Vì vậy việc phát hiện sớm và dự phòng loãng xuognw ở người già nói chung và phụ nữ nói riêng rất quan trọng. Theo giáo sư Trần Đức Thọ – Viện trưởng Viện Lão khoa VN, việc dự phòng bệnh loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh bao gồ:

1. Chế độ ăn : Cần cung cấp đủ năng lượng đủ chất canxi (trứng và sữa là loại thức ăn chứa nhiều canxi), trong khẩu phần ăn nên có 100 gr thịt hoặc cá, mỗi ngày nên uống 200 ml sữa tươi hoặc 2 hộp sữa chua.
2. Liệu pháp vận động : không vận động hoặc phải bất động lâu ngày tại giường sẽ làm nặng thêm tình trạng loãng xương. Vì vậy nếu cần phải nghỉ ngơi thì không nên bất động hoàn toàn mà cần phải vận động thụ động các chi một cách nhẹ nhàng hợp lý.
3. Uống Ostrogen và Progesteron: Phòng loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh bằng uống Ostrogen và Progesteron theo chu kỳ 10 – 20 ngày mỗi tháng. Nhiều phụ nữ cũng coi việc điều trị bằng Ostrogen như là một phương pháp lý tưởng để phòng mất khối xương.
4. Liệu pháp canxi: Dùng canxi với liều 500 – 700mg/ngày để bổ sung lượng canxi sau mãn kinh và làm giảm tỷ lệ gây xương do mất chất xương. Theo giáo sư Trần Đức Thọ, ở phụ nữ có rối loạn mãn kinh có thể trạng béo phì sử dụng công thức phòng loãng xương như sau:
   • Estron 50 mg dùng 10 ngày và Progesteron dùng 5 ngày tiếp theo.
   • Cốm canxi 2g/ngày.
   • Vitamin D2 500 U12 viên/ngày hoặc Rocaltrol 0,5 microgram/ngày.
   • Streongyn tiêm bắp thịt, 1 ống/tháng.

Phòng tránh và cải thiện tình trạng loãng xương ở sản phụ sau sinh

Tình trạng giảm mật độ khoáng xương (có thể hiểu là loãng xương) lúc mang thai và sau khi sinh cho em bé bú là tình trạng thiếu canxi sinh lý.

Dấu hiệu cơ bản của chứng loãng xương là sau khi sinh con từ 1-2 tháng, sản phụ bắt đầu xuất hiện tình trạng đau nhức khắp người, nhất là khu vực vai, lưng, bàn chân. Một số người không thấy có triệu chừng gì khi bị loãng xương hoặc bỏ qua những triệu chứng nhẹ như đau lưng âm ỉ. Nên luyện tập thể dục sau sinh là liệu pháp tốt cho sức khỏe giúp phục hồi nhanh chóng sức khỏe phụ nữ.

Nguyên nhân gây loãng xương sau sinh

• Do tình trạng mật độ xương trong khoảng thời gian mang thai và cho con bú
• Do một lượng lớn vitamin D từ cơ thể mẹ đã bị tiêu hao vì phải nuôi dưỡng thai nhi.
• Khi mang thai, nồng độ estrogen trong cơ thể bạn tăng lên. Điều này có tác động đến sự hoạt động của các cơ, gân, dây chằng, đặc biệt là vùng khớp cùng của xương chậu (Biểu hiện là tình trạng đau lưng, mỏi khơp khi mang thai và kéo dài đến khoảng thời gian sau sinh).
• Căng thẳng, bận rộn chăm con khiến cơ thể mệt mỏi và hay xuất hiện những cơn đau mỏi xương khớp.

Điều trị loãng xương sau sinh

Phần lớn các trường hợp loãng xương ở phụ nữ sau sinh là hội chững loãng xương sinh lý. Tình trạng này sẽ được cải thiện đáng kể sau 6 – 12 tháng cho con bú và có thể khỏi sau 6 -6 12 tháng ngừng cho con bú.

Với những trường hợp loãng xương nghiêm trọng, khi ấy bạn có thể phải sử dụng thuốc giảm đau hoặc dùng các loại thuốc uống, thuốc bổ sung vitamin D, theo điều trị và chỉ định của bác sĩ…

Canxi rất quan trọng với cơ thể người phụ nữ

Canxi là thành phần cấu trúc quan trọng của xương. Vì vậy, bạn nên cung cấp đầy đủ nhu cầu canxi cho cơ thể qua ăn uống và vận động hợp lý mỗi ngày. Hàm lượng canxi trong thời gian cho con bú luôn cao hơn bình thường, khoảng 1.500mg/ngày. Các thực phẩm giàu canxi là sữa, đậu tương, lòng đỏ trứng, rau cải, cá tôm…

Nên bổ xung thêm các nguồn thực phẩm giàu vitamin D như trứng, nấm tươi, lươn, trai, sò…

Sau khi sinh con khoảng một tháng, sức khỏe của sản phụ đã phụ hồi, có  thể tham gia các hoạt động thể dục thể thao vừa sức, nhẹ nhàng. Không chỉ phòng được chứng loãng xương, vận động còn giúp bạn tăng cường sức khỏe và sớm lấy lại vóc dáng sau sinh.

Tại sao loãng xương thường gặp ở phụ nữ hơn ở nam giới?

Loãng xương là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ hơn nam giới là do:

• Phụ nữ có khối lượng xương ít hơn nam giới.
• Lượng calcium ở phụ nữ không đủ cho đời người (ngược lại nam giới có thể có lượng calcium đủ cho cả đời người).
• Phụ nữ cần phải có hormon sinh dục nữ estrogen để duy trì cho xương khỏe mạnh. Khi khối lượng xương đạt cực đại (khoảng ở tuổi 35), con người bắt đầu bị mất xương. Ở phụ nữ, tốc độ mất xương diễn ra nhanh hơn khi bước vào giai đoạn mãn kinh (do lượng nội tiết tố estrogen giảm mạnh). Quá trình mất xương càng trầm trọng ở những phụ nữ bị cắt buồng trừng (vì buồng trứng là nơi sản xuất estrogen).

CÁC CHƯƠNG KHÁC

[post_connector_show_children slug=”chuong” parent=”2897″ link=”true” excerpt=”true”]