Bài viết

Bệnh sạm da và nám da ở phụ nữ

Mục lục

BỆNH SẠM DA Ở NỮ GIỚI

Nguyên nhân gây sạm da ở phụ nữ

Nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân gây sạm da. Sau viêm nhiễm, da bị tăng sắc tố, trở nên xanh xám, nâu. Hiện tượng này sẽ dần biến mất, nhanh hay chậm tùy vào độ sâu của vết thương.

Bình thường, chỗ da trên cơ thể có ánh sáng mặt trời chiếu vào nhiều sẽ sẫm màu một cách đồng đều. Trong chứng sạm da có sự xuất hiện những nốt hay mảng màu sẫm hơn xung quanh. Đó là tình trạng tăng nhiễm sắc tố. Bệnh không nguy hiểm nhưng là mốt quan tâm không nhỏ về mặt thẩm mỹ của nhiều người.

Sự khác nhau về màu da liên quan đến số lượng melanin, oxyhemoglobin, khử và caroten. Melanin là sắc tố chủ yếu tạo nên màu da, tóc và mắt. Nó cũng là lá chắn làm giảm tác hại của tia cực tím đối với da, ngăn ngừa các phản ứng viêm da do ánh nắng. Sạm da có thể toàn thân hay khu trú. Da có thể nhẵn hay xù xì, lan toản hay từng mảng, có màu nâu vàng (nám da), cà phê sữa hay đen, kèm ngứa hay triệu chứng của các bệnh khác. Có nhiều nguyên nhân gây sạm da:

Do rối loạn sắc tố, di truyền: Da của bệnh nhân có chỗ bị đen, có nhiều nốt ruồi đen, bớt bẩm sinh, vết chàm trên môi, mặt, ngón tay. Đơn cử là bệnh u xơ thần kinh – một bệnh di truyền trội, xuất hiện từ lúc 3 tuổi. Tương tổn da chủ yếu ở thân mình, tứ chi. Đó là các dát màu nâu, hơi vàng hay cà phee sữa, kích thước mảng 1 – 1,5 cm, có trên 6 mang, kèm theo nhiều u sơ nhỏ, có chân dính với da, đặc biệt chỉ khu trú ở phần trên cơ thể, kèm theo là triệu chứng của u tuyến cận giáp.

Nguyên nhân nội tiết: Ở bệnh suy thượng thận kinh diễn hay bên, 94% trường hợp có sạm da. Chỗ da tiếp xúc với mặt trời bị sạm lan tỏa, không đồng đều, da khô, xỉn, kém đàn hồi, niêm mạc sẫm. Các biểu hiện khác: yếu cơ toàn thân, dễ mệt mỏi, huyết áp hạ (tối đa 85 – 90 mmHg).

Bệnh nhân chán ăn, buồn nôn, đau bụng từng cơn, gầy nhanh, suy kiệt. Sạm da còn có thể do rối loạn chức phận tuyến yên, tuyến sinh dục. Sự thay đổi nội tiết cũng gây sạm da ở phụ nữ có thai. Sau khi sinh, bệnh sẽ bớt hoặc khỏi, những cũng có khi tồn tại vĩnh viễn.

Nguyên nhân chuyển hóa: Biểu hiện ở bệnh nhiễm sắc tố sắt do bị ứ đọng quá mức chất sắt trong cơ thể, nhất là ở gan và các tổ chức, trong đó có da. Sạm da cũng hay gặp ở người xơ gan, đái tháo đường.

Nguyên nhân dinh dưỡng: Bệnh nhân suy dinh dưỡng trường diễn thường có các dát màu nâu bẩn ở khắp mình. HIện tượng này cũng gặp ở các bệnh giảm protein, viêm cầu thận mạn, viêm đại tràng mạn, hội chứng giảm hấp thu, đôi khi tóc biến đổi thành màu đỏ nâu. Trong bệnh thiếu vitamin B12, tóc có màu nâu xám, da tăng sắc tố ở các khớp nhỏ của bàn tay.

Nguyên nhân hóa học: Bệnh hắc tố Riehl gặp ở những công nhân tiếp xúc với các sản phẩm dầu lửa, hắc ín, những người nội trợ dùng bếp ga, dầu hỏa; thường gặp ở lứa tuổi 30. Da sạm khi ra nắng, có hiện tượng ngứa nhẹ. Bắt đầu sạm da ở mặt, trán, thái dương, gò má, cằm, chi trên, bụng, ngực, chi dưới; lúc đầu sẫm, sau đó có màu đen, là những chấm hay mảng đen, da thô ráp. Bệnh nhân kém ăn, nhức đầu, gầy sút, suy nhược, nhịp tim chậm. Bệnh thường kéo dài, khó chữa. Sạm da cũng gặp ở những người lạm dụng hóa mỹ phẩm như kem bôi có hydroquinon; người dùng hóa trị liệu lâu ngày, dùng thuốc tránh thai, thuốc chống sốt rét, tetraxyclin.

Nguyên nhân lý học: Tổn thương da trong các chấn thương cơ học hay do bỏng, nóng, do tia tử ngoại… Thường sạm da khu trú ở những nói tiếp xúc với các yếu tố trên, có khi là giảm sắc tốt.

Nguyên nhân khối u: Các u ác tính ở giai đoạn cuối có thể làm da tăng sắc tốt, có màu xanh đen. Các dát màu nâu, mịn như nhung, vị trí thường ở nách. Bệnh thường kết hợp với các ung thư biểu mô đường tiêu hóa, hô hấp.

Các điều trị sạm da

Melanin có thể bị nhạt hoặc mất màu bởi các chất oxy hóa khử mạnh như oxy già, thuốc tím, vitamin C. Ngoài ra việc điều trị nguyên nhân, tránh tiếp xúc với các yếu tô gây bệnh, ta còn có thể điều trị bằng vitamin C liều cao, Methionin, vitamin nhóm B, điều trị các bệnh tiêu hóa, an thần.

Có thể dùng điện thủy chạm các huyệt can du, phế du, thận du bằng vitamin B12, vitamin H3, Novocain 1%. Điều tị 1 – 3 lần/tuần, mỗi đợi 2-3 tháng. Kết quả điều trị tốt 28%, vừa 41%, không khỏi 26%. Cách tốt nhất là khi bị sạm da, bệnh nhân phải đi khám bác sĩ chuyên khoa để xác minh đúng nguyên nhân để được điều trị và phòng bệnh đúng cách.

BỆNH NÁM DA Ở PHỤ NỮ

Nám da là một rối loạn lành tính rất thường gặp có nguyên nhân chưa rõ rệt, biểu hiện bởi những vùng da xạm màu (tăng sắc tố), chủ yếu ở mặt. Có những vùng da trở nên nâu xạm, nặng hơn dưới ảnh hưởng của hocmon estrogen, như trong thời kỳ mang thai hoặc đang dùng thuốc viên tránh thai. Những thuốc khác, như các thuốc chống đọng khinh, cũng có thể gây nám da. Nguyên nhân còn có thể do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Nguy cơ mắc bệnh

+ Thường gặp ở nữ, nhưng nam cũng có thể bị nám da.

+ Người có da sậm vàng sẽ dễ bị nám da hơn

+ Tiền sử gia đình có người bị bệnh sẽ tăng khả năng bị nám da.

Triệu chứng và dấu hiệu

Các vùng xạm da thường xảy ra ở mặt, đặc biệt ở hai bên má và đôi khi ở quanh môi.

Hướng dẫn tự chăm sóc:

Bảo vệ da tránh ánh sáng mặt trời để ngăn ngừa tình trạng xạm da nặng hơn. Dùng kem chống nắng phối hợp UVB + UVA
Dùng kem chống nắng quanh năm, vì da rất nhạy cảm, dù chỉ với một lượng tia cực tím (ultraviole = UV) thật nhỏ.
Nếu bác sĩ điều trị cho phép, hãy ngưng dùng các thuốc có thể gây nám da.

Khi nào cần đi khám bệnh nám da?

Nám da thường lành tính và không cần điều trị, nhưng nếu nó trở nên phiền phúc vì lý do thẩm mỹ thì nên đi khám bác sĩ chuyên khoa.

Các phương thức điệu trị bệnh nám da

Dùng các chất tẩy trắng (hydroquinone 4%) cẩn thận. Không được thoa thuốc lên vùng da bình thường chung quanh vì da bình thường cũng có thể bị tẩy trắng. Dùng hydroquinone dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa, vì các tác dụng phụ, như xạm da, có thể xảy ra.
Hydroquinone có thể gây kích ứng và đôi khi cần phối hợp thêm với kem hydrocortisone 1% giúp làm giảm sạm da. Điều trị phối hợp với kem bôi tretinoin có thể có ích.
Các hóa chất lột da bề mặt (dung dịch acid loãng để lột lớp trên cùng của da) và phương pháp mài da vi mô (công nghệ mài da mặt bằng cát mịn = microdermabrason) có thể hiệu quả.
Azelaicacid, là một chất thoa bề mặt có thể hữu ích. Điều trị bằng Laser chưa tỏ ra là một phương thức hiệu quả. Nám da có thể tái phát và tăng sắc tố sẽ hình thành trở lại những vùng da đã được điều trị.